Wat Groningen te wachten staat – Fotobron: WikiMedia
“Ach, we reisden laatst met de trein door de provincie en we zagen geen enkele gestutte boerderij. Eigenlijk stond alles er netjes bij…” Natuurlijk had ik de schrijver van deze zin wel door. Trollen is iets waar menigeen genoegen in schept. Ware het niet dat de kern van waarheid in deze zin zo stuitend waar is.
We kennen de beelden uit Japan en Italië, aardplaten schuiven over elkaar heen en veroorzaken bergen van puin. Dat is in Groningen anders, waardoor er zo op een afstand weinig spectaculairs valt te zien. Bij bodemdaling, als gevolg van gaswinning, voltrekt het kwaad zich onder de grond. Fundamenten scheuren en breken, als gevolg van het aanhoudend inklinken van de grond en de daarmee gepaard gaande trilling. Op de schaal van Richter met een magnitude van anderhalf. Nou, daar valt niks aan te zien en te beleven. Klein bier, zo gaat het Randstedelijk denken.
De documentaire De Stille Beving laat zien welke gevolgen dit heeft. Stel je voor: je huis daalt mee met de grond, met als gevolg: scheuren in muren en plafonds. De gevel van je huis moet gestut. Soms aan de buitenzijde. Dan heb je mazzel, want dat is lekker duidelijk. Soms aan de binnenkant, dan heb je pech: niemand die aan de buitenkant kan zien dat je gevel los staat van de zijmuren en onverantwoord provisorisch overeind wordt gehouden.
De veroorzaker van alle ellende, de NAM c.q. Shell c.q. de staat, is ook de controlerende partij en tevens de geldverstrekker, als bewezen is dat de schade het gevolg is van de gaswinning annex bodemdaling. Achterstallig onderhoud wordt niet meegenomen in de berekening. In deze is het blijkbaar niet van belang dat een oud huis nu eenmaal oud is en zonder trillingen nog vele jaren moeiteloos overeind had gestaan.
Je kijkt de inspecteur tevreden na als die wegloopt van je erf. Geld speelt geen rol, zo is er afgesproken. Of toch wel? Jawel, lange tijd later wordt er gesteld dat het wel goedkoper moet. Zoiets als; je had een Jaguar, nu moet je maar genoegen nemen met een tweedehands Fiat Panda. Uiteraard accepteer je dat niet en een langere periode van herkeuringen, overleg, gesteggel volgt. Jaren lang wel te verstaan. Je denkt even afleiding in je kinderen te vinden, totdat zij vertellen dat de juf heeft verteld dat de kindertjes onder de tafels moeten kruipen als een aardbeving de school zal treffen.
Het lange wachten op uitsluitsel begint. Daar wacht de aarde niet op, die trilt rustig door. Je durft niet meer boven te slapen. Je buren zijn vertrokken, die hebben elders onderdak gezocht. Van andere buren is de woning al met de grond gelijk gemaakt. En jij zit in je onveilige huis met hypotheek. Niemand die er maar over peinst om een bod op jouw huis te doen, op Funda zetten is dus zinloos. Kon je maar weg. Waarheen? Bovendien: als je huis onverkoopbaar is geworden kun je niet elders iets nieuws kopen.
De schrijver van de bovenste regel stelt me gerust. “Het komt vanzelf goed met Groningen”. Stel dat elk huis in de provincie is verstevigd of aardbevingbestendig is herbouwd, zou iemand van elders een woning in Noord Groningen kopen? Natuurlijk niet. Die is gekke Gerritje niet! Dat risico wordt niet genomen. Eenmaal het stempel onveilig is voor altijd onveilig. Wie kan zeggen of de bodem nog verder daalt? En wanneer komt de grote klap? Dan is er van de Stille Beving geen sprake meer.
En dan is er de hoeder der natie, premier Rutte, die erkent dat de aardbevingen enkele jaren geleden zijn begonnen. Dat, meneer de minister president, was in 1986 voor het eerst! En dat er een “clubje van mensen” hard aan werkt. Inderdaad meneer Rutte, dat clubje strijkt 90 procent van al die miljoenen op dat bedoeld is voor het herstel van de woningen. “Volgens mij doen we dat netjes”, sluit de man af. Kijk naar de documentaire De Stille Beving, meneer Mark, er zijn mensenlevens die de overheid inmiddels op haar geweten heeft!
Tot slot: geëindigd bij de politiek, weten de Groningers massaal niet meer waar op te stemmen bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen. Hun provincie wordt behandeld als kolonie en wingewest. Zij wisten en weten zich niet vertegenwoordigd door welke politieke partij dan ook. Immers: de overheid breekt bij monde van de NAM en Shell belofte na belofte. Als de politiek niet meer te vertrouwen is, dan is niets meer te vertrouwen. Dat is geen Stille Beving meer, maar een keiharde aanklacht.
