Credit: Pascal Vugts
Laat je niet misleiden door deze suggestieve titel, want de laatste keer dat ik checkte was de aarde toch echt een bolle bal. Koekwauzen zoals die van de Flat Earth Society en hun debiele wereldbeeld hebben aan mij een broertje dood. Dat de aarde plat is, las ik laatst in het gelijknamige boek (dus gewoon ‘De Aarde Is Plat‘) van Thomas L. Friedman. Een dikke, zware pil over de voortschrijdende globalisering. Niet direct een aantrekkelijk iets om je in vast te bijten, maar in kan je zeggen: het was behoorlijk interessant.
Het boek legt je haarfijn uit wat globalisering betekent en wat het inhoudt. Aan de hand van zijn reizen en observeringen in talloze landen geeft Friedman je op vriendelijke wijze een indruk van de wereldeconomie en hoe tal van lijnen zich met elkaar internationaal verstrengelen tot een wirwar van mondiale kluwen. Het boek is al een jaar of wat oud en leek, al lezend, een beetje verder te gaan waar de omschrijving over de menselijke ontwikkeling in Harari’s ‘Sapiens‘ eindigde. Al is dat puur toeval.
Zoals het voorbeeld van traditioneel Mexicaanse beeldjes die in China gemaakt worden om vervolgens via Californië in Mexico te komen. Of over vernuftige call-centers in India waar helpdeskmedewerkers zó zijn getraind in verschillende (Engelse) accenten, dat je als beller in Europa de indruk krijgt dat je écht met ene Philip uit Kent zit te praten, terwijl in werkelijk Rajiv uit Bangalore aan de andere kant van de lijn hangt.
In een tijd waarin we ons bewust worden van onze ecologische voetafdruk is die hele globalisering een steeds interessanter gegeven. Aan de ene kant is het een trend om van lokale producten te genieten – logisch, want zo is het ook bijna altijd geweest. Consumptiegoederen die van minder ver komen, drukken een minder stempel op het milieu dan wanneer je je biefstuk vanuit Zuid-Amerika laat invliegen. Aan de andere kant gaan de gekste zaken de hele wereld over. Dat geldt voor goederen, en voor mensen. Ondanks de vliegtaks pakken we nog altijd vlot het vliegtuig. Of het nu voor een weekendtrip naar Praag is of voor een drieweekse rondreis door pakweg Zuid-Afrika: we vliegen net zo makkelijk naar New York als dat we in de wagen springen om naar Groningen te rijden. De aarde is er relatief klein door geworden, of ‘plat’ omdat alles op één grote kaart gebeurt.
Al is het boek alweer enkele jaren oud, de inhoud lijkt steeds relevanter te worden. Globalisering lijkt een ontwikkeling die als een kleverig monster zijn grip op alles verstevigt. Nu, en inmiddels al genoeg decennia om er van geleerd te kunnen hebben. Zo’n Trump die hard voor America first gaat is prima, erg realistisch is het niet te noemen. Protectionisme nastreven is anno nu een taaie klus. De gedachte dat goederen, kennis en informatie zich laten stoppen door landsgrenzen is op zijn zachtst gezegd naïef te noemen.
De aarde mag dan wel een zoevende bol door een eindeloze ruimte zijn, we leven met zijn allen op een grote platte kaart waar van alles wordt doorgeschoven. Het gaat alleen niet altijd de juiste kant op.
