Bron: Unsplash.com
Het is de paradox van de inclusieve samenleving, dat iedere ‘aanzet’ hiertoe het land verder uiteen drijft. De polarisatie in de samenleving is weer goed zichtbaar, dankzij de aankondiging van het Amsterdam Museum om de term ‘Gouden Eeuw’ niet meer te hanteren. Dus het hele land buitelt weer over elkaar heen, over het waarom wel en waarom niet.
Er is één museumpje in het Amsterdamse dat niet enkel ongeldige redenen heeft om zelf de term ‘Gouden Eeuw’ niet meer te bezigen. Intussen wordt gedaan alsof ons allen een taalcensuur wordt opgelegd: “Het is een poging de geschiedenis wit te wassen.”
Ja, natuurlijk! En de Wikipedia-pagina is ook al aangepast van ‘Gouden Eeuw’ naar ‘Best Wel Een Gunstig Tijdperk Voor Sommige Hollanders, Maar Bij Lange Na Niet Allen’.
Een van de redenen is dat het Amsterdam Museum eveneens ruimte wil creëren voor de minder welvarende beelden en verhalen uit diezelfde periode. Het is natuurlijk raar wanneer je een zaal binnenloopt waar héél groot ‘De Gouden Eeuw’ staat, terwijl er schilderijen hangen van een pauperhuis, een bedelaar, prostituee of schandknaap en een krottenwijk. Allemaal uit de 17e eeuw. Da’s op z’n minst een beetje vreemd.
Bron: Unsplash.com
Een aparte ruimte inrichten, geeft de indruk dat zij uit verschillende tijdvakken komen. De conservator, Tom van der Molen, bevindt zich in een spagaat. Dat is ongemakkelijk, zeker gezien Toms leeftijd en de daarbij horende strammere spieren. Maar ja, flexibele spieren of niet, de keuze om de term ‘Gouden Eeuw der Nederlanden’ te laten varen, is eveneens een gemiste kans om het publiek te onderwijzen.
Vergelijkbare bloeiperioden van welvaart, culturele werken en wetenschap in andere landen, waren geen van allen verstoten van armoede en reuring én waren geografisch vaak beperkt tot één stad. Neem nu de Italiaanse Renaissance (die zich voornamelijk in Florence afspeelde). Een tijd van intrige, moord, ziekte en armoede, maar de meeste zullen denken aan de rijke De’ Medici bankiersfamilie, Leonardo da Vinci en die andere drie Ninja Turtles. Zo ook in de ‘Nederlandse’ Gouden Eeuw, die voornamelijk in Amsterdam was en wordt getekend door de rijkdom van de Amsterdamse burgemeesters, Rembrandt van Rijn en Baruch Spinoza.
Maar afgezien van de gemiste kans, vind ik het vooral dom om het besluit om de ‘Gouden Eeuw’ niet meer te gebruiken, zo groots naar buiten te brengen. Jan met de pet én Fatima met de hoofddoek weten allebei wat een dergelijke bekendmaking doet. Je gaat mij niet vertellen dat het Amsterdam Museum hierop niet heeft geanticipeerd. Zij hebben willens en wetens dit bericht naar buiten gebracht. Het enige doel was om een wit voetje te halen bij – wat we enkel nog kunnen omschrijven als – regressief links.
Zij hebben dus niets geleerd van de NS die ‘dames en heren’ schrapte. En eveneens niets van de NOS die ‘blank’ in de ban deed. Wanneer je dergelijke dingen wilt doen, moet je dat gewoon doen. Maar doe het in stilte. Dan is er ook geen enkele heisa en accepteert het publiek de wijziging direct, want het merendeel valt de verandering niet eens op. En dan had het sowieso geen potentieel negatieve uitwerking op die toch wel interessante expositie – waarin o.a. Typhoon en Ruud Gullit door Humberto Tan zijn geportretteerd als historische negroïde Hollanders – ‘Hollandse Meesters Her-Zien‘ in de Hermitage.
