bron: tegelizr.nl/MW
Van sommige woorden verraadt de klank wat ze betekenen. Geil bijvoorbeeld. En rank, mijn favoriete woord. Je hoeft ze maar uit te spreken en ze roepen het juiste gevoel op.
Geil, eindigend op die dikke vette liederlijke L, de klankkast die het geglibber van de ij-klank oorverdovend maakt. De wake-up call voor geslachtsdelen, die tot bloei komen in een glibberige omgeving. Geil is een geil woord!
En zo is rank een rank woord. Een sierlijk woord. Een woord als het fijnste houtsnijwerk. Knisperend en krokant. Fris en fruitig. Licht en ruimte. Glanzend en sprankelend. Fragiel en kwetsbaar. (‘Alles van waarde is weerloos’) Een rank meisje is pure schoonheid! Zonder overbodige ballast is pas zichtbaar waar het om gaat.
Maar rank blijkt tot mijn schrik een bedreigd woord te zijn. In De Taalstaat, het radioprogramma over de Nederlandse taal van Frits Spits, wordt elke week een vergeetwoord in het zonnetje gezet. Een woord dat in onbruik dreigt te raken en daarom een adoptiebewijs verdient voor ‘het gezelschap van geadopteerde vergeetwoorden’, liefdevol beheerd door beschermvrouwe schrijver Nelleke Noordervliet.
Rank werd als vergeetwoord aangemeld door een vrouwelijke luisteraar uit Purmerend wier kleindochter niet vertrouwd was met het woord rank. (Klik hier, kies ‘hele uitzending’ en luister bij 1.17.48) Dat was tenminste haar conclusie (die van de luisteraar). Kleindochter had een mooi colbertje gekocht en zei tegen haar grootmoeder (de luisteraar) dat ze het ook los kon dragen als ze dikker werd.
Grootmoeder vond dat dit, gezien het ‘ranke figuurtje’ van kleindochter in het geheel niet aan de orde was. Kleindochter reageerde nogal glazig op die opmerking. Onze luisteraar meende daaruit op te mogen maken dat kleindochter de betekenis van het woord rank niet goed voor ogen had.
Dat is een verontrustende mogelijkheid. Maar het alternatief is misschien nog wel verontrustender. Dat kleindochter de betekenis van rank wel kent maar niet op waarde weet te schatten.
Dat kleindochter haar huidige ranke staat van zijn niet ziet als iets wat gekoesterd moet worden, iets wat behouden zou moeten blijven. Maar als iets wat van voorbijgaande aard is. Per definitie! Omdat iedereen nu eenmaal dikker wordt, dat het dus ‘normaal’ is.
Kleindochter heeft het verloren gaan van haar rankheid misschien al bij voorbaat ingecalculeerd. En is van de weeromstuit haar kleren op de groei gaan kopen.
Het zou de huiveringwekkende consequentie kunnen zijn van een opvatting die tegenwoordig trendy is: onder het vaandel van ‘body positivity’ zijn we allemaal gelijk! Onderscheid maken, of nog erger: een voorkeur uitspreken is uit den boze.
Als mollig net zo goed als rank is (en misschien wel beter), waarom zou je de natuur dan niet gewoon zijn gang laten gaan? Als zoveel mensen Gods water over Gods akker laten lopen, hoe kan dat dan verkeerd zijn?
Mollig, ook zo’n woord dat samenvalt met zijn betekenis. Geen krokant beschuitje dat kraakt als je erin bijt, maar een klef wit bolletje van de supermarkt. Geen vers geplukte appel waar je je tanden in zet, maar appelmoes die je gedachteloos naar binnen lepelt. Met witte bonen in tomatensaus.
‘All animals are equal but some animals are more equal than others.’
